Asy Ekonomii - nauka jest prosta

1. OSZCZĘDNOŚCI - powstają w wyniku decyzji, że część dochodów nie zostanie przeznaczona na bieżącą konsumpcję, lecz będzie stanowiła źródło finansowania wydatków w przyszłości.

2. Cele oszczędzania:

- odkładanie części bieżących dochodów na czas emerytury,

- poczucie bezpieczeństwa,

- źródło finansowania wydatków,

- inwestycje.

3. Kryteria wyboru inwestycji:

- czas - zależy od celu oszczędzania, wynosi od kilku miesięcy nawet do kilkudziesięciu lat

- zyskowność

- ryzyko - nie ma pewności, jaka będzie stopa zwrotu z inwestycji oraz istnieje możliwość poniesienia straty

- płynność - łatwość zamiany określonej formy inwestycji na środki pieniężne, bez konieczności poniesienia strat z tego tytułu

4. Formy inwestowania oszczędności:

- inwestycje rzeczowe - za zaoszczędzone pieniądze kupuje się rzeczy (metale szlachetne, antyki, dzieła sztuki) i oczekuje wzrostu ich wartości a nawet dochodów z ich posiadania (czynsz za wynajem mieszkania)

- inwestycje finansowe - dokonywanie transakcji na rynku finansowym oraz angażowanie posiadanych oszczędności w dostępne produkty finansowe (lokaty bankowe, obligacje, akcje)

5. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) - nadzoruje rynek finansowy w Polsce, jest centralnym organem administracji publicznej, a na jej czele stoi Przewodniczący KNF, powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. KNF nadzoruje banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, instytucje płatnicze, emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, biura maklerskie i giełdy papierów wartościowych.

6. Cele KNF:

- prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego,

- stabilność, bezpieczeństwo oraz przejrzystość rynku finansowego,

- zaufanie do rynku finansowego oraz działających na nim instytucji,

- ochrona interesów uczestników rynku finansowego.

LOKATY BANKOWE

Lokaty bankowe są jedną z najpopularniejszych form inwestowania oszczędności. Założenie lokaty polega na wpłaceniu do banku określonej kwoty na oznaczony czas. Po upływie tego czasu bank zobowiązuje się zwrócić wpłaconą kwotę wraz z odsetkami.

Lokaty bankowe należą do najbezpieczniejszych form inwestowania oszczędności. Ich bezpieczeństwo zapewnia obowiązkowy system gwarantowania środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych. Zwrot oszczędności w Polsce gwarantuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).

Dochodem z lokaty bankowej są odsetki, których wysokość zależy od czasu utrzymania lokaty w banku, kwoty lokaty oraz stopy procentowej.

ODSETKI =

(kwota lokaty x stopa procentowa x liczba dni utrzymania lokaty) : 365dni

Dochody uzyskane z lokat bankowych są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19%. Podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zaokrągla się w górę do pełnych groszy!!!

PRZYKŁAD 1:

kwota lokaty - 3200zł

czas - 6 miesięcy (183 dni)

oprocentowanie roczne - 3%

odsetki = (3200 x 3% x 183) : 365 = 48,131zł, czyli po zaokrągleniu = 48,14zł

Podatek od odsetek:

19% x 48,14zł = 9,146zł, czyli 9,15zł

Zysk po opodatkowaniu (netto) wyniesie więc 38,99zł (48,14zł + 9,15zł).

PRACA DOMOWA:

Praca do samodzielnego wykonania i przesłania do mnie na adres i do dnia (podane w e-dzienniku).

Jan Kowalski ulokował w banku na lokacie 12-miesięcznej kwotę 6000zł. Lokata ta była oprocentowana w wysokości 4% w skali roku. Jednak w przypadku wcześniejszego zerwania lokaty oprocentowanie wynosiło 0,2% w skali roku. Opodatkowanie odsetek wynosi 19%.

1. Jaką kwotę odsetek dostanie Jan Kowalski w sytuacji, gdy będzie musiał wycofać oszczędności z banku po 6 miesiącach (183 dniach)?

2. Jaką kwotę odsetek otrzymałby Jan Kowalski, gdyby swoje oszczędności ulokował na lokacie 6-miesięcznej (183dni) oprocentowanej w wysokości 3,5% w skali roku?

3. Na podstawie odpowiedzi do punktów 1 i 2 jakiej rady udzieliłbyś Janowi Kowalskiemu?

ETYKA - ogól norm moralnych, poglądów i wartości moralnych ustalonych tradycją lub ścisłym zapisem oraz uznanych w danej zbiorowości za właściwe.

W świecie biznesu, podobnie jak i w innych sferach aktywności człowieka, obowiązują dwa rodzaje etycznych reguł:

- zasady uniwersalne - obowiązujące każdego człowieka, bez względu na to gdzie pracuje i czym się zajmuje,

- etyka biznesu - przepisy prawne i normy niepisane (pewien system wartości, przyjętych zachowań, których złamanie skutkuje potępieniem społecznym).

Etyka biznesu kieruje się takimi wartościami jak:

- własność i jej poszanowanie,

- wolność,

- sprawiedliwość,

- uczciwość i odpowiedzialność.

Za etyczne uznaje się takie postępowanie, które jest zgodne z obowiązującymi w danym społeczeństwie regułami moralnymi oraz normami prawnymi.

Każdy człowiek powinien umieć rozpoznawać wartości etyczne i stosować je we wszystkich obszarach swojej działalności. Pracownikowi etyka nakazuje lojalność wobec firmy, wypełnianie poleceń przełożonego i uczciwość. Pracując w zespole powinniśmy być koleżeńscy i pomocni, dbać o dobrą atmosferę w zespole, nie rywalizować z innymi w nieuczciwy sposób, dążyć do sukcesu całego zespołu.

Istnieją zawody (lekarz, prawnik), gdzie zasady moralne są sformułowane jako ETYKA ZAWODOWA lub WEWNĘTRZNE KODEKSY ETYCZNE.

Zadania etyki zawodowej:

- regulowanie stosunków wewnątrz grupy zawodowej, tzw. solidarność zawodowa,

- zabezpieczenie przedstawicieli poszczególnych zawodów przed pokusami np: przywłaszczenie mienia,

- określenie stosunku przedstawicieli zawodu do przedmiotu pracy np: poszanowanie godności,

- podniesienie prestiżu grupy zawodowej w opinii społeczeństwa.

Człowiek, który zachowuje się etycznie, buduje właściwe relacje w miejscu pracy oraz w stosunkach z otoczeniem firmy. Istotne jest wzajemne zaufanie pracowników i klientów, wtedy firma buduje swoją mocną pozycję na rynku i przyciąga nowych klientów. Wobec klienta powinniśmy być uczciwi, prawdomówni, rzetelni w przekazywaniu informacji, traktować każdego z szacunkiem oraz dbać o jakość sprzedawanych produktów czy oferowanych usług.

Niestosowanie powyższych zasad może prowadzić do utraty klienta, utraty jego zaufania, złej reklamy firmy, utraty przez nas pracy lub zmniejszenia obrotów firmy.

Etyczne zachowanie jest podstawą nowoczesnego sposobu zarządzania oraz stanowi ważny element kultury organizacyjnej.

A oto przykładowy kodeks etyczny zespołu:

KONTRAKT - Kodeks etyczny zespołu

Każdy ma prawo do własnej aktywności.

Każdy ma prawo do wyrażania własnych poglądów.

Jesteśmy tolerancyjni.

Obowiązuje nas wzajemna akceptacja.

Wyłączamy telefony komórkowe.

Nie krytykujemy, nie oceniamy wypowiedzi.

Mówi jedna osoba.

Nie przerywamy wypowiedzi.

Mówimy sobie po imieniu.

Obowiązuje tajemnica zespołu.

Podpisy członków zespołu:

......................................................

......................................................

......................................................

PRACA DOMOWA:

Do samodzielnego wykonania i przesłania do mnie do dnia 27.03.2020r.

Stwórz własny kodeks postępowania etycznego, który zastosujesz podczas wycieczki (autokarowej) klasowej do muzeum lub do kina (do wyboru).

Budżet gospodarstwa domowego to okresowe zestawienie planowanych dochodów wszystkich członków gospodarstwa domowego z planowanymi wydatkami gospodarstwa domowego.

Najwygodniej jest sporządzać taki budżet na każdy miesiąc, gdyż tak przeważnie otrzymujemy wynagrodzenie oraz płacimy rachunki. Planując budżet musimy pamiętać o tym, że:

- bierzemy pod uwagę nasze dochody netto (czyli to, co otrzymujemy "na rękę"),

- zdarzają się sytuacje, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć (wydatki na leczenie),

- pewne wydatki ponosimy tylko w niektórych miesiącach, ale musimy przez wiele miesięcy gromadzić środki pieniężne na ich pokrycie (zakup podręczników szkolnych w sierpniu i we wrześniu, święta Bożego Narodzenia w grudniu).

Kiedy porównamy nasze dochody z naszymi wydatkami może się okazać, że:

WYDATKI = DOCHODY

W tej sytuacji gospodarstwo domowe nie może nic zaoszczędzić, ale też nie musi się nigdzie zadłużyć. Brak oszczędności może spowodować sytuację, gdzie w przyszłości nie będziemy mieli z czego pokryć wydatków dodatkowych, a więc powstanie problem z ich finansowaniem. Będziemy zmuszeni się zapożyczyć.

WYDATKI > DOCHODY (deficyt budżetowy)

W tej sytuacji gospodarstwo domowe nie jest w stanie sfinansować swoich wydatków z uzyskiwanych dochodów. Należałoby się więc zastanowić, czy rzeczywiście wszystkie wydatki są niezbędne i czy nie można ich w jakiś sposób ograniczyć.

Często okazuje się, że można zrezygnować z niektórych rzeczy - ograniczenie zużycia prądu, ograniczenie rozmów telefonicznych, rezygnacja z zakupu nowego telefonu itp.

Jeżeli nadal nasze dochody nie starczają na pokrycie wydatków, to spróbujmy zastanowić się jak zwiększyć nasze dochody - przez podjęcie dodatkowej pracy, przez wynajęcie pokoju w posiadanym mieszkaniu.

W ostateczności rozważamy wzięcie pożyczki lub kredytu. Pamiętajmy jednak, że podejmując taką decyzję, w kolejnych miesiącach będziemy musieli takie zadłużenie spłacić.

WYDATKI < DOCHODY (nadwyżka budżetowa)

W tej sytuacji gospodarstwo domowe może gromadzić oszczędności. Jest to najbardziej pożądana sytuacja naszego domowego budżetu.

PRZYKŁĄD:

Rodzina Mateusza Nowaka miała następujące dochody w styczniu 2020r.:

- emerytura babci - 1200zł

- wynagrodzenie taty - 2000zł

RAZEM: 3200zł

Wydatki, jakie poniosła rodzina Mateusza w styczniu 2020r.:

- czynsz - 600zł

- wydatki na żywność - 1800zł

- bilety miesięczne - 200zł

- środki czystości - 150zł

- zakup leków dla babci - 200zł

- rachunek za telefon i internet - 50zł

- rachunek za prąd i gaz - 80zł

- lekcje języka angielskiego dla Mateusza - 100zł

- zakup odzieży - 50zł

RAZEM: 3230zł

Do pokrycia wszystkich wydatków zabrakło 30zł (3200zł - 3230zł). Z żadnego z tych wydatków rodzina nie może zrezygnować, ale pojawiła się możliwość, że mama będzie opiekować się wieczorami dzieckiem sąsiadów i ztego tytułu uzyska kwotę 300zł. W ten sposób rodzina Mateusza będzie mogła pokryć wszystkie wydatki i dodatkowo zaoszczędzić 270zł miesięcznie.

PRACA DOMOWA:

Praca do samodzielnego wykonania i przesłania odpowiedzi na adres podany w e-dzienniku do dnia 26.03.2020r.

Jan Żak zarabia 6000zł, jego żona 1500zł. Na utrzymaniu mają dwoje dzieci. Zarówno Jan Żak, jak i jego żona są optymistami i oczekują, że ich dochody będą utrzymywały się cały czas na tym samym poziomie lub będą rosły. Dlatego wydają na bieżąco wszystkie zarobione pieniądze, w związku z czym nie mają żadnych oszczędności.

Paweł Król pracuje w tym samym przedsiębiorstwie, co Jan Żak, ale zarabia 2500zł, a jego żona 1500zł. Na utrzymaniu mają również dwoje dzieci. Nie mają oni pewności, że zawsze będą mieć pracę. W związku z tym wydają miesięcznie 2500zł, a 1500zł przeznaczają na oszczędności. Przez cztery lata, odkąd są małżeństwem, zgromadzili już 72000zł.

W marcu 2020r. przedsiębiorstwo, w którym pracowali Piotr i Jan, w celu ograniczenia kosztów działalności musiało przeprowadzić redukcję zatrudnienia. W wyniku tej redukcji pracę stracił zarówno Jan, jak i Paweł.

Odpowiedz na pytania:

1. W jaki sposób utrata zatrudnienia przez Jana i Pawła wpłynie na budżety ich gospodarstw domowych?

2. Która z rodzin jest w korzystniejszej sytuacji po tym, jak Jan i Paweł stracili zatrudnienie? Odpowiedź uzasadnij.

     Przedsiębiorstwo gastronomiczne ponosi wiele kosztów związanych z bieżącym funkcjonowaniem. Podejmowanie decyzji w celu ich obniżenia leży w gestii osoby znajdującej się na stanowisku kierowniczym.

Główne podziały kosztów w przedsiębiorstwie gastronomicznym:

Klasyfikacja wg kryterium kalkulacji kosztu żywności:

Koszty bezpośrednie - to te, które można odnieść bezpośrednio do jednostki wytworzonego produktu np: jednej porcji potrawy: koszty produktów żywnościowych i koszty wynagrodzeń osób bezpośrednio zatrudnionych przy produkcji lub wydawaniu potraw wraz z narzutami.

Koszty pośrednie - to te łączne dla wielu potraw: wynagrodzenie kierownika zmiany, koszty transportu potraw z restauracji do biura w ramach tzw. cateringu biurowego.

FOOD CAST - (koszt bezpośredni) koszt produktów żywnościowych w przeliczeniu na jedną potrawę. Jego wysokość zależy od:

- źródeł dostaw produktów żywnościowych,

- asortymentu potraw,

- liczby zamawianych produktów.

- pory roku,

- specyfiki produktów żywnościowych.

Więcej o food cast na stronie:

https://gastrowiedza.pl/baza-wiedzy/zarzadzanie-zaopatrzeniem/food-cost-dlaczego-warto-wyliczac-koszt-surowca-w-gastronomii

Klasyfikacja wg identyfikacji głównych źródeł kosztów:

Zużycie materiałów i energii - materiały podstawowe (surowce i produkty żywnościowe), towary handlowe (towary do dalszej odsprzedaży z marżą gastronomiczną np: soki, alkohol), materiały pomocnicze (zużywane przy wytwarzaniu wyrobów i usług), opakowania jednostkowe (do sprzedaży na wynos), części techniczne i zapasowe do sprzętu gastronomicznego, materiały biurowe (reklamowe), paliwa płynne, materiały wielokrotnego użycia (zastawa stołowa, obrusy), zakup książek, energia elektryczna, energia cieplna, woda (wykorzystywana do produkcji gastronomicznej).

Wynagrodzenia pracowników - płacone przez pracodawcę na podstawie umów o pracę i umów cywilnoprawnych oraz świadczenia wydawane w naturze (bony świąteczne).

Ubezpieczenia społeczne - składki na ubezpieczenia społeczne, fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, szkolenia i dokształcanie pracowników, koszty związane z wyposażeniem pracowników (odzież, buty), koszty posiłków dla pracowników.

Usługi obce - wynajem pomieszczeń, konserwacja i remonty, łączność telefoniczna i internetowa, pralnia (obrusy, odzież pracowników, ścierki), transport, konsultacje (biura rachunkowe), strona internetowa, ochrona mienia, wywóz śmieci i nieczystości, sprzątanie, serwis komputerów.

Podatki i opłaty - podatek akcyzowy, od nieruchomości, gruntowy, opłaty skarbowe, notarialne, administracyjne, cło, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów itp.

Amortyzacja - czyli zużycie środków trwałych np: urządzeń gastronomicznych, samochodów. W gastronomii stawka amortyzacyjna wynosi 14% rocznie lub 1,2% miesięczna.

Koszty wg rodzajów prowadzonej działalności:

Koszty podstawowe - koszty bieżącej działalności przedsiębiorstwa gastronomicznego

Koszty pozostałe - koszty nie związane bezpośrednio z działalnością przedsiębiorstwa gastronomicznego: sprzedaż niewykorzystanych maszyn i urządzeń, działalność socjalna, zapłacone kary.

Koszty finansowe - są to m.in. odsetki od zaciągniętych kredytów.

Klasyfikacja kosztów wg sfer działalności:

- koszty sfery zaopatrzenia

- koszty sfery produkcyjnej

- koszty sfery sprzedaży

- koszty sfery zarządu

Klasyfikacja kosztów wg stopnia złożoności:

Koszty proste - nie można ich rozłożyć na elementy składowe: podatek od nieruchomości, koszty usług pralniczych.

Koszty złożone - możliwe jest ich wyodrębnienie: koszt wytworzenia 1 kg sernika obejmuje koszt poszczególnych produktów żywnościowych użytych do jego produkcji.

Klasyfikacja kosztów wg zmienności w zależności od liczby klientów:

Koszty stałe - te, które nie reagują na zmiany wielkości produkcji gastronomicznej: czynsz za lokal, amortyzacja, wynagrodzenia pracowników, naprawy, remonty, ogrzewanie i oświetlenie lokalu.

Koszty zmienne - to te, które reagują na zmiany wielkości produkcji gastronomicznej: zużycie artykułów spożywczych, organizacja bankietów, żywienie grup wycieczkowych, zużycie materiałów biurowych, koszt zatrudnienia dodatkowego personelu np. w sezonie.

PRÓG RENTOWNOŚCI PRODUKCJI GASTRONOMICZNEJ:

PRÓG RENTOWNOŚCI - pozwala nam na ustalenie ile potraw i napojów musimy sprzedać, aby pokryć wszystkie koszty. Pozwala więc określić taki moment, w którym przychody ze sprzedaży pokryją koszty funkcjonowania naszej restauracji czy kawiarni. Będzie to punkt, w którym ani nie osiągamy zysku, ani nie ponosimy straty.

Służy nam do tego następujący wzór:

BEP = Ks : (c - Kjz)

BEP - break-event-point (próg rentowności)

Ks - koszty stałe

c - cena

Kjz - koszt jednostkowy zmienny

Pamiętajmy, że:

- przychód ze sprzedaży (S) = koszt całkowity (Ks)

- przychód ze sprzedaży (S) = liczba sprzedanych produktów (P) x cena (c)

- koszt całkowity (Kc) = koszt stały (Ks) + koszt zmienny (Kz)

- koszt zmienny (Kz) = liczba sprzedanych produktów (P) x koszt jednostkowy zmienny (Kjz)

PRZYKŁAD 1:

Kawiarnia jest otwarta przez wszystkie dni w miesiącu. Średnia cena kawy wynosi 10zł, a koszt zmienny jej wytworzenia (kawa, mleko, dodatki) 5zł. Koszty stałe w skali miesiąca (czynsz, opłaty za energie elektryczną, wynagrodzenia personelu) kształtują się na poziomie 25000zł. Aby pokryć wszystkie koszty funkcjonowania, kawiarnia w miesiącu musi sprzedać:

BEP = 25000zł : (10zł - 5zł) = 5000 kaw miesięcznie

Ponieważ kawiarnia jest czynna codziennie, a w skali miesiąca musi sprzedać 5000 kaw, aby pokryć wszystkie koszty swojego funkcjonowania, oznacza to dzienną sprzedaż na poziomie:

BEP (dzienny) = 5000 : 30dni = 166,7 kaw

Oznacza to, że dzienna sprzedaż kaw na poziomie 167 sztuk pokryje wszystkie koszty funkcjonowania tej kawiarni.

PRACA DOMOWA:

Zadanie do samodzielnego wykonania i przesłania obliczeń wraz z wynikami do mnie (adres podany w e-dzienniku) do dnia 26.03.2020r.

Bar sałatkowy specjalizuje się w produkcji sałatek warzywno-mięsnych, w ofercie ma 15 różnych pozycji w cenach mieszczących się w przedziale 10-12zł. Średnia cena porcji sałatki wynosi 11zł przy jednostkowych kosztach produktów spożywczych 6,50zł. Koszty stałe baru to 35000zł miesięcznie.

Ile porcji sałatek należy sprzedać, aby osiągnąć próg rentowności?

Ile posiłków należy sprzedać, gdy cena spadnie do 9zł, a koszty jednostkowe wzrosną do 7,50zł?

Definicja podatku

Podatek - świadczenia pieniężne na rzecz państwa lub innej osoby publiczno-

-prawnej o charakterze przymusowym, powszechnym, bezzwrotnym i nieodpłatnym,

pobierane na podstawie przepisów prawnych, określających warunki,

wysokość oraz terminy płatności tych świadczeń.

Podatek dochodowy, typ podatku, którego przedmiotem jest osiąganie dochodu,

a podstawą - ustawowo zdefiniowany dochód (różnica między przychodem

a kosztami jego uzyskania); występuje powszechnie w wielu państwach; w Polsce

podatek dochodowy od osób fizycznych wprowadzony został w 1992 roku.

Rodzaje podatków obowiązujących współcześnie w Polsce

Podatki w gospodarstwie rolnym:

1. Podatek rolny

Przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty sklasyfikowane

w ewidencji gruntów i budynków, jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione

i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie

działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku rolnego są:

1) właściciel gruntów,

2) posiadacz samoistny gruntów,

3) użytkownik wieczysty gruntów,

4) posiadacz gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego,

5) dzierżawca gruntów gospodarstwa rolnego, które zostały w całości lub części

wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów

o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania

rent strukturalnych.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do gruntów lub objęcie

gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego

dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten

obowiązek.

Stawki podatku:

1) dla gruntów gospodarstwa rolnego: równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od

l ha przeliczeniowego,

2) dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu: równowartość

pieniężna 5 q żyta - od 1 ha.

• obliczone według średniej ceny skupu żyta za 11 ostatnich kwartałów.

Średnia cena skupu żyta za okres ostatnich 11 kwartałów wyniosła 58,46 dt (q) - decytona (kwintal).

1 kwintal = 100kg.

Wysokość podatku w 2019r. wynosiła 135,90zł na 1 ha przeliczeniowy, zaś w 2020r. wynosi 146,15zł na 1 ha przeliczeniowy.

Przeliczniki powierzchni użytków rolnych zamieszczone są na stronie:

https://www.infor.pl/wskazniki/podatki/podatek-rolny/50,Podatek-rolny.html

Terminy i sposoby płatności

Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w 4 ratach proporcjonalnych do czasu

trwania obowiązku podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada

roku podatkowego, przelewem na rachunek organu podatkowego lub

gotówką w kasie; w przypadku osób fizycznych również w drodze inkasa.

2. Podatek leśny

Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są:

• lasy - grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków, jako

lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej

niż działalność leśna.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku leśnego są:

1) właściciel lasów,

2) posiadacz samoistny lasów,

3) użytkownik wieczysty lasów,

4) posiadacz lasów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do lasu lub objęcie lasu

w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku leśnym wygasa ostatniego dnia

miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Stawki podatku:

1) od 1 ha - 194,24zł za m3 drewna,

2) dla lasów ochronnych oraz lasów wchodzących w skład rezerwatów przyrody

i parków narodowych - 50% stawki określonej wyżej.

W 2020r. podatek leśny wynosi 42,73zł na 1 ha lasu.

Terminy i sposoby płatności:

1) osoby fizyczne - w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku

podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego,

2) osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości

prawnej - za poszczególne miesiące - do 15 dnia każdego miesiąca.

• przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku

osób fizycznych również w drodze inkasa.

3. Podatek od nieruchomości

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są:

1) grunty,

2) budynki lub ich części,

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od nieruchomości są:

1) właściciel,

2) użytkownik wieczysty,

3) samoistny posiadacz,

4) w niektórych przypadkach - posiadacz zależny nieruchomości lub ich części

stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania

lub wejście w jego posiadanie. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony

obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części,

obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku,

w którym budowa została zakończona albo, w którym rozpoczęto użytkowanie

budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności

uzasadniające ten obowiązek.

Stawki podatku:

Wysokość stawek podatku określa, w drodze uchwały, rada gminy, z uwzględnieniem

górnych granic stawek ogłaszanych przez Ministra Finansów w drodze

obwieszczenia.

Stawki maksymalne w 2020r. wynoszą:

- dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 0,95zł za 1 m2 powierzchni,

- dla gruntów pod wodami powierzchniowymi - 4,80zł za 1 ha gruntu,

- dla gruntów pozostałych - 0,50zł za 1m2 powierzchni,

- dla budynków mieszkalnych - 0,81zł za 1m2 powierzchni użytkowej,

- dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 23,90zł za 1m2 powierzchni użytkowej.

Terminy i sposoby płatności:

1) osoby fizyczne - w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku

podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego,

2) osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,

w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej - za poszczególne miesiące

w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego - do

15 dnia każdego miesiąca.

• przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku

osób fizycznych również w drodze inkasa.

4. Podatek dochodowy

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

w Art. 2 mówi, że nie stosuje się jej do przychodów z działalności rolniczej,

z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych do działów specjalnych

produkcji rolnej zalicza: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych,

uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę

i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt

futerkowych i laboratoryjnych, hodowlę dżdżownic, hodowlę entomofagów, hodowlę

jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowlę i chów innych zwierząt

poza gospodarstwem rolnym. Niekiedy o zaliczeniu produkcji rolnej do działu

specjalnego decydują rozmiary produkcji. Tak jest, np. w odniesieniu do drobiu

rzeźnego czy upraw w szklarniach.

W 2020r. wysokość podatku dochodowego dla pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej wynosi 19%.

Podstawa i sposób opodatkowania

Podstawą opodatkowania z działów specjalnych jest dochód. Ustalany różnie,

w zależności od tego czy podatnik prowadzi księgi rachunkowe, czy też nie.

Ma prawo wyboru. Jeżeli podatnik dokonane operacje gospodarcze rejestruje

20

w księdze przychodów i rozchodów lub księdze rachunkowej, obliczenie podstawy

opodatkowania jest możliwe na podstawie faktycznych przychodów i wydatków

stanowiących koszty uzyskania przychodów. Dochód stanowi różnicę

pomiędzy przychodem a poniesionymi kosztami.

Dochód szacunkowy

Jeśli podatnik nie prowadzi ksiąg rachunkowych, to ustalenie podatku odbywa

się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu. Normy te określa załącznik

do rozporządzenia ministra finansów z 24.03.1995 r. w sprawie wykonania

niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód ten oblicza się, mnożąc jednostkę powierzchni upraw (m2) lub jednostkę

produkcji zwierzęcej (np. sztuka) przez właściwą dla danego rodzaju upraw lub

produkcji normę szacunkową dochodu.

Zaliczki na podatek dochodowy

Oprócz określenia zasad obliczania dochodu z działów specjalnych odmiennie

też uregulowano pobór zaliczek na podatek dochodowy. Zaliczki te ustalane są

w drodze decyzji wydawanej przez organ podatkowy i to niezależnie od metody

ustalania dochodu.

Obowiązek zapłaty zaliczek powstaje od rozpoczęcia prowadzenia działu, a nie

od daty uzyskania z tego działu dochodu. Zaliczki są płatne do dnia 20 następnego

miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień należy wpłacić w terminie

do dnia 20 grudnia, łącznie z zaliczką należną za listopad.

5. Podatek od środków transportowych

Podatek od środków transportowychmoże także dotyczyć gospodarstw

rolnych, ale tylko tych, które posiadają środki transportowe objęte opodatkowaniem.

Wynika to z tego, że opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych

podlegają: samochody ciężarowe o ładowności pow. 3,5 ton,

ciągniki siodłowe i balastowe o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu

pojazdów powyżej 3,5 tony, przyczepy i naczepy o ładowności pow. 7 ton,

z wyjątkiem przyczep wykorzystanych na cele rolnicze przez podatnika podatku

rolnego.

Roczna górna stawka podatku ustalana jest przez ministra

finansów, a wysokość poszczególnych stawek ustalają rady gmin.

Podatek płacony jest w dwóch równych ratach w terminie do 15 lutego i 15 września

każdego roku.

W 2020r. górna granica podatku od samochodów ciężarowych wynosi:

- 3,5t - 5,5t - 847,70zł

- 5,5t - 9t - 1414,15zł

- powyżej 9t - 1696,97zł.

6. Podatek akcyzowy

Każdy rolnik może odzyskać część pieniędzy wydanych

na olej napędowy używany do produkcji rolnej składając odpowiedni

wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w zależności od miejsca

położenia gruntów rolnych wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami) stanowiącymi

dowód zakupu oleju napędowego.

Limit zwrotu podatku w 2020 r. wynosił będzie: 100 zł x ilość ha użytków rolnych.

Zwrot pieniędzy otrzymujemy gotówką w kasie urzędu gminy lub miasta,

albo przelewem na rachunek bankowy podany we wniosku.

7. Podatek VAT

Podatek od towarów i usług (ang. – Value Added Tax (VAT) – podatek od wartości

dodanej stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa.

Podatnik sam oblicza i wpłaca do właściwego urzędu skarbowego podatek. Podatek VAT stanowi, co do zasady, różnicę pomiędzy VAT uzyskanym ze sprzedaży towarów klientom

(podatek należny), a VAT zapłaconym przy zakupie towarów (podatek naliczony).

VAT, jako powszechny podatek obrotowy obciążający tzw. wartość dodaną na

każdym etapie produkcji i dystrybucji poszczególnych dóbr (towarów i usług)

w Polsce obowiązuje od 1993 r. Od 1 maja 2004 r. jego kształt dostosowano do

wspólnego unijnego systemu podatku od wartości dodanej. Aby VAT nie stał się

narzędziem utrudniającym swobodny przepływ towarów w ramach UE, w prawie

wspólnotowym istnieją zasady regulujące ten podatek. Najważniejsze z nich

to:

• neutralność – oznaczająca, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie

ostateczny konsument towaru lub usługi, będący końcowym ogniwem

obrotu, gdyż na każdym etapie obrotu podatnicy korzystają z prawa do

odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów

i usług,

• powszechność - występująca na dwóch płaszczyznach: jako obciążenie podatkiem

od towarów i usług każdego etapu obrotu towarem lub usługą oraz

obciążenie tym podatkiem możliwie szerokiego katalogu dóbr i usług,

• zasada unikania podwójnego opodatkowania oraz braku opodatkowania -

oznacza dążenie do jednokrotnego opodatkowania tej samej fazy obrotu,

• zasada zachowania konkurencji - mająca na celu zapewnienie podatnikom

działającym w różnych państwach członkowskich tych samych warunków

opodatkowania.

Podatek VAT w rolnictwie

Wprowadzenie w 1993 r. podatku od towarów i usług zwanego popularnie podatkiem

VAT (DZ. U. nr 11 poz. 50 z późniejszymi zmianami) stanowiło kolejny

krok w reformie podatkowej w kraju. Podatek VAT zastąpił podatek obrotowy.

Nieprzetworzone produkty rolne były ustawowo zwolnione z tego podatku,

przez co rolnicy nie mieli możliwości odzyskiwania podatku VAT zapłaconego

przez nich w kupowanych środkach do produkcji.

W 2004 roku wprowadzono również VAT na produkty nieprzetworzone pochodzące

z gospodarstwa rolnego. Dzięki temu rolnicy chcący korzystać z odliczeń

mają taką możliwość.

W ten sposób powstały dwie kategorie rolników względem tego podatku: rolnik

ryczałtowy i rolnik VAT na zasadach ogólnych.

Rolnik ryczałtowy: rezygnacja ze zwolnienia z VAT

Rolnicy ryczałtowi korzystają ze zwolnienia. Jednak mogą z niego zrezygnować

i rozliczać się z podatku VAT na zasadach ogólnych.

Rolnik ryczałtowy dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku

wystawiania faktur VAT, prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów

i usług, składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych w zakresie

VAT, przez co nie może liczyć na zwrot zapłaconego podatku przy zakupie środków

do produkcji.

Ze zwolnienia można zrezygnować, i po zmianach nowelizacyjnych zawartych

w ustawie od dnia 1 kwietnia 2011 r. przepisy znacznie upraszczają procedurę

rejestracyjną i przejścia rolnika ryczałtowego na zasady ogólne rozliczania podatku

VAT.

Rolnik prowadzący działalność na zasadach ogólnych ma obowiązek rejestrować

sprzedaż poprzez m. in. wystawianie faktur oraz doliczanie podatku na24

leżnego do sprzedawanych towarów i usług. Ponadto podatnik musi prowadzić

ewidencję sprzedaży VAT i składać deklarację VAT. Dodatkowo rolnik nabywa

przywilej do odliczania naliczonego podatku VAT (zapłaconego przy zakupie

towarów i usług). Należy jednak pamiętać o konieczności posiadania faktur potwierdzających

dokonanie zakupu.

Podatek VAT należny – to kwota, jaką należy odprowadzić do budżetu państwa

za pośrednictwem Urzędu skarbowego z tytułu sprzedaży towarów, świadczenia

usług, nieodpłatnego przekazania towarów i usług eksportu, importu, wzajemnej

zamiany towarów i usług, darowizn na potrzeby osobiste, reprezentacyjne,

reklamę.

Podatek VAT naliczony – to kwota podatku VAT, jaką naliczamy przy zakupie

środków produkcji, towarów handlowych, usług, jakie nabyliśmy w celu ich

przetworzenia, handlu, itp. Kwotę tę możemy odzyskać z Urzędu Skarbowego,

jeśli wykażemy różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym.

W 2020r. podatek VAT wynosi 5% dla owoców tropikalnych i cytrusowych, mięsa i podrobów jadalnych, produkcji mleczarskiej, warzyw, owoców i orzechów jadalnych.

Częstotliwość rozliczania podatku VAT

Rolnik, który zamierza sprzedawać nieprzetworzone produkty rolne ma możliwość

wyboru i składania deklaracji za okresy kwartalne (VAT – 7R) lub miesięczne

(VAT – 7).

W przypadku rozliczeń kwartalnych musimy to zrobić nie później niż do 25 dnia

miesiąca następującego po kwartale. W przypadku rozliczeń miesięcznych termin

ten to – 25 dzień następnego miesiąca. Po upływie 4 kwartałów możemy

przejść z rozliczania kwartalnego na miesięczny.

Terminy zwrotu podatku VAT

Istnieją dwa podstawowe terminy zwrotu 60 dniowy i 180 dniowy, które też na

wniosek podatnika mogą ulec skróceniu do odpowiednio 25 i 60 dni.

Czy warto przejść na VAT w rolnictwie?

Już sama możliwość odzyskania VAT zawartego w cenach oleju napędowego do

maszyn i urządzeń rolniczych, daje duże korzyści. Odliczenie energii elektrycznej,

wody czy też usług telekomunikacyjnych to dodatkowy zwrot z podatku.

Minusem jest to, iż rolnik z powrotem może powrócić do stanu rolnika ryczałtowego

(bez VAT-u) po upływie dopiero 3 lat.

Podsumowując, nawet w dobie kryzysu działalność gospodarstwa rolnego wymaga

ponoszenia szeregu kosztów związanych z jego utrzymaniem i właśnie

wtedy to opłaca się być rolnikiem na zasadach ogólnych nawet dla małych gospodarstw,

gdyż podatek naliczony od kosztów utrzymania gospodarstwa niejednokrotnie

przekracza podatek należny od sprzedaży produktów i płodów

rolnych.

Podana poniżej kalkulacja przy obecnie obowiązujących stawkach podatkowych,

przedstawia korzystne dla rolników rozwiązania, gdyż zawsze w przypadku ponoszonych

dużych kosztów związanych z prowadzoną produkcją – działalnością w tym inwestycyjną

mamy możliwość odzyskania odprowadzonego podatku VAT. Oczywiście

każde gospodarstwo i każda sytuacja jest inna.