Podatki bezpośrednie i pośrednie w rolnictwie...

Definicja podatku

Podatek - świadczenia pieniężne na rzecz państwa lub innej osoby publiczno-

-prawnej o charakterze przymusowym, powszechnym, bezzwrotnym i nieodpłatnym,

pobierane na podstawie przepisów prawnych, określających warunki,

wysokość oraz terminy płatności tych świadczeń.

Podatek dochodowy, typ podatku, którego przedmiotem jest osiąganie dochodu,

a podstawą - ustawowo zdefiniowany dochód (różnica między przychodem

a kosztami jego uzyskania); występuje powszechnie w wielu państwach; w Polsce

podatek dochodowy od osób fizycznych wprowadzony został w 1992 roku.

Rodzaje podatków obowiązujących współcześnie w Polsce

Podatki w gospodarstwie rolnym:

1. Podatek rolny

Przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty sklasyfikowane

w ewidencji gruntów i budynków, jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione

i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie

działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku rolnego są:

1) właściciel gruntów,

2) posiadacz samoistny gruntów,

3) użytkownik wieczysty gruntów,

4) posiadacz gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego,

5) dzierżawca gruntów gospodarstwa rolnego, które zostały w całości lub części

wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów

o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania

rent strukturalnych.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do gruntów lub objęcie

gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego

dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten

obowiązek.

Stawki podatku:

1) dla gruntów gospodarstwa rolnego: równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od

l ha przeliczeniowego,

2) dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu: równowartość

pieniężna 5 q żyta - od 1 ha.

• obliczone według średniej ceny skupu żyta za 11 ostatnich kwartałów.

Średnia cena skupu żyta za okres ostatnich 11 kwartałów wyniosła 58,46 dt (q) - decytona (kwintal).

1 kwintal = 100kg.

Wysokość podatku w 2019r. wynosiła 135,90zł na 1 ha przeliczeniowy, zaś w 2020r. wynosi 146,15zł na 1 ha przeliczeniowy.

Przeliczniki powierzchni użytków rolnych zamieszczone są na stronie:

https://www.infor.pl/wskazniki/podatki/podatek-rolny/50,Podatek-rolny.html

Terminy i sposoby płatności

Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w 4 ratach proporcjonalnych do czasu

trwania obowiązku podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada

roku podatkowego, przelewem na rachunek organu podatkowego lub

gotówką w kasie; w przypadku osób fizycznych również w drodze inkasa.

2. Podatek leśny

Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są:

• lasy - grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków, jako

lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej

niż działalność leśna.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku leśnego są:

1) właściciel lasów,

2) posiadacz samoistny lasów,

3) użytkownik wieczysty lasów,

4) posiadacz lasów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do lasu lub objęcie lasu

w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku leśnym wygasa ostatniego dnia

miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Stawki podatku:

1) od 1 ha - 194,24zł za m3 drewna,

2) dla lasów ochronnych oraz lasów wchodzących w skład rezerwatów przyrody

i parków narodowych - 50% stawki określonej wyżej.

W 2020r. podatek leśny wynosi 42,73zł na 1 ha lasu.

Terminy i sposoby płatności:

1) osoby fizyczne - w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku

podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego,

2) osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości

prawnej - za poszczególne miesiące - do 15 dnia każdego miesiąca.

• przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku

osób fizycznych również w drodze inkasa.

3. Podatek od nieruchomości

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są:

1) grunty,

2) budynki lub ich części,

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od nieruchomości są:

1) właściciel,

2) użytkownik wieczysty,

3) samoistny posiadacz,

4) w niektórych przypadkach - posiadacz zależny nieruchomości lub ich części

stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po

miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania

lub wejście w jego posiadanie. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony

obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części,

obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku,

w którym budowa została zakończona albo, w którym rozpoczęto użytkowanie

budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności

uzasadniające ten obowiązek.

Stawki podatku:

Wysokość stawek podatku określa, w drodze uchwały, rada gminy, z uwzględnieniem

górnych granic stawek ogłaszanych przez Ministra Finansów w drodze

obwieszczenia.

Stawki maksymalne w 2020r. wynoszą:

- dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 0,95zł za 1 m2 powierzchni,

- dla gruntów pod wodami powierzchniowymi - 4,80zł za 1 ha gruntu,

- dla gruntów pozostałych - 0,50zł za 1m2 powierzchni,

- dla budynków mieszkalnych - 0,81zł za 1m2 powierzchni użytkowej,

- dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 23,90zł za 1m2 powierzchni użytkowej.

Terminy i sposoby płatności:

1) osoby fizyczne - w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku

podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego,

2) osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,

w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej - za poszczególne miesiące

w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego - do

15 dnia każdego miesiąca.

• przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku

osób fizycznych również w drodze inkasa.

4. Podatek dochodowy

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

w Art. 2 mówi, że nie stosuje się jej do przychodów z działalności rolniczej,

z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych do działów specjalnych

produkcji rolnej zalicza: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych,

uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę

i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt

futerkowych i laboratoryjnych, hodowlę dżdżownic, hodowlę entomofagów, hodowlę

jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowlę i chów innych zwierząt

poza gospodarstwem rolnym. Niekiedy o zaliczeniu produkcji rolnej do działu

specjalnego decydują rozmiary produkcji. Tak jest, np. w odniesieniu do drobiu

rzeźnego czy upraw w szklarniach.

W 2020r. wysokość podatku dochodowego dla pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej wynosi 19%.

Podstawa i sposób opodatkowania

Podstawą opodatkowania z działów specjalnych jest dochód. Ustalany różnie,

w zależności od tego czy podatnik prowadzi księgi rachunkowe, czy też nie.

Ma prawo wyboru. Jeżeli podatnik dokonane operacje gospodarcze rejestruje

20

w księdze przychodów i rozchodów lub księdze rachunkowej, obliczenie podstawy

opodatkowania jest możliwe na podstawie faktycznych przychodów i wydatków

stanowiących koszty uzyskania przychodów. Dochód stanowi różnicę

pomiędzy przychodem a poniesionymi kosztami.

Dochód szacunkowy

Jeśli podatnik nie prowadzi ksiąg rachunkowych, to ustalenie podatku odbywa

się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu. Normy te określa załącznik

do rozporządzenia ministra finansów z 24.03.1995 r. w sprawie wykonania

niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód ten oblicza się, mnożąc jednostkę powierzchni upraw (m2) lub jednostkę

produkcji zwierzęcej (np. sztuka) przez właściwą dla danego rodzaju upraw lub

produkcji normę szacunkową dochodu.

Zaliczki na podatek dochodowy

Oprócz określenia zasad obliczania dochodu z działów specjalnych odmiennie

też uregulowano pobór zaliczek na podatek dochodowy. Zaliczki te ustalane są

w drodze decyzji wydawanej przez organ podatkowy i to niezależnie od metody

ustalania dochodu.

Obowiązek zapłaty zaliczek powstaje od rozpoczęcia prowadzenia działu, a nie

od daty uzyskania z tego działu dochodu. Zaliczki są płatne do dnia 20 następnego

miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień należy wpłacić w terminie

do dnia 20 grudnia, łącznie z zaliczką należną za listopad.

5. Podatek od środków transportowych

Podatek od środków transportowychmoże także dotyczyć gospodarstw

rolnych, ale tylko tych, które posiadają środki transportowe objęte opodatkowaniem.

Wynika to z tego, że opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych

podlegają: samochody ciężarowe o ładowności pow. 3,5 ton,

ciągniki siodłowe i balastowe o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu

pojazdów powyżej 3,5 tony, przyczepy i naczepy o ładowności pow. 7 ton,

z wyjątkiem przyczep wykorzystanych na cele rolnicze przez podatnika podatku

rolnego.

Roczna górna stawka podatku ustalana jest przez ministra

finansów, a wysokość poszczególnych stawek ustalają rady gmin.

Podatek płacony jest w dwóch równych ratach w terminie do 15 lutego i 15 września

każdego roku.

W 2020r. górna granica podatku od samochodów ciężarowych wynosi:

- 3,5t - 5,5t - 847,70zł

- 5,5t - 9t - 1414,15zł

- powyżej 9t - 1696,97zł.

6. Podatek akcyzowy

Każdy rolnik może odzyskać część pieniędzy wydanych

na olej napędowy używany do produkcji rolnej składając odpowiedni

wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w zależności od miejsca

położenia gruntów rolnych wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami) stanowiącymi

dowód zakupu oleju napędowego.

Limit zwrotu podatku w 2020 r. wynosił będzie: 100 zł x ilość ha użytków rolnych.

Zwrot pieniędzy otrzymujemy gotówką w kasie urzędu gminy lub miasta,

albo przelewem na rachunek bankowy podany we wniosku.

7. Podatek VAT

Podatek od towarów i usług (ang. – Value Added Tax (VAT) – podatek od wartości

dodanej stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa.

Podatnik sam oblicza i wpłaca do właściwego urzędu skarbowego podatek. Podatek VAT stanowi, co do zasady, różnicę pomiędzy VAT uzyskanym ze sprzedaży towarów klientom

(podatek należny), a VAT zapłaconym przy zakupie towarów (podatek naliczony).

VAT, jako powszechny podatek obrotowy obciążający tzw. wartość dodaną na

każdym etapie produkcji i dystrybucji poszczególnych dóbr (towarów i usług)

w Polsce obowiązuje od 1993 r. Od 1 maja 2004 r. jego kształt dostosowano do

wspólnego unijnego systemu podatku od wartości dodanej. Aby VAT nie stał się

narzędziem utrudniającym swobodny przepływ towarów w ramach UE, w prawie

wspólnotowym istnieją zasady regulujące ten podatek. Najważniejsze z nich

to:

• neutralność – oznaczająca, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie

ostateczny konsument towaru lub usługi, będący końcowym ogniwem

obrotu, gdyż na każdym etapie obrotu podatnicy korzystają z prawa do

odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów

i usług,

• powszechność - występująca na dwóch płaszczyznach: jako obciążenie podatkiem

od towarów i usług każdego etapu obrotu towarem lub usługą oraz

obciążenie tym podatkiem możliwie szerokiego katalogu dóbr i usług,

• zasada unikania podwójnego opodatkowania oraz braku opodatkowania -

oznacza dążenie do jednokrotnego opodatkowania tej samej fazy obrotu,

• zasada zachowania konkurencji - mająca na celu zapewnienie podatnikom

działającym w różnych państwach członkowskich tych samych warunków

opodatkowania.

Podatek VAT w rolnictwie

Wprowadzenie w 1993 r. podatku od towarów i usług zwanego popularnie podatkiem

VAT (DZ. U. nr 11 poz. 50 z późniejszymi zmianami) stanowiło kolejny

krok w reformie podatkowej w kraju. Podatek VAT zastąpił podatek obrotowy.

Nieprzetworzone produkty rolne były ustawowo zwolnione z tego podatku,

przez co rolnicy nie mieli możliwości odzyskiwania podatku VAT zapłaconego

przez nich w kupowanych środkach do produkcji.

W 2004 roku wprowadzono również VAT na produkty nieprzetworzone pochodzące

z gospodarstwa rolnego. Dzięki temu rolnicy chcący korzystać z odliczeń

mają taką możliwość.

W ten sposób powstały dwie kategorie rolników względem tego podatku: rolnik

ryczałtowy i rolnik VAT na zasadach ogólnych.

Rolnik ryczałtowy: rezygnacja ze zwolnienia z VAT

Rolnicy ryczałtowi korzystają ze zwolnienia. Jednak mogą z niego zrezygnować

i rozliczać się z podatku VAT na zasadach ogólnych.

Rolnik ryczałtowy dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku

wystawiania faktur VAT, prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów

i usług, składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych w zakresie

VAT, przez co nie może liczyć na zwrot zapłaconego podatku przy zakupie środków

do produkcji.

Ze zwolnienia można zrezygnować, i po zmianach nowelizacyjnych zawartych

w ustawie od dnia 1 kwietnia 2011 r. przepisy znacznie upraszczają procedurę

rejestracyjną i przejścia rolnika ryczałtowego na zasady ogólne rozliczania podatku

VAT.

Rolnik prowadzący działalność na zasadach ogólnych ma obowiązek rejestrować

sprzedaż poprzez m. in. wystawianie faktur oraz doliczanie podatku na24

leżnego do sprzedawanych towarów i usług. Ponadto podatnik musi prowadzić

ewidencję sprzedaży VAT i składać deklarację VAT. Dodatkowo rolnik nabywa

przywilej do odliczania naliczonego podatku VAT (zapłaconego przy zakupie

towarów i usług). Należy jednak pamiętać o konieczności posiadania faktur potwierdzających

dokonanie zakupu.

Podatek VAT należny – to kwota, jaką należy odprowadzić do budżetu państwa

za pośrednictwem Urzędu skarbowego z tytułu sprzedaży towarów, świadczenia

usług, nieodpłatnego przekazania towarów i usług eksportu, importu, wzajemnej

zamiany towarów i usług, darowizn na potrzeby osobiste, reprezentacyjne,

reklamę.

Podatek VAT naliczony – to kwota podatku VAT, jaką naliczamy przy zakupie

środków produkcji, towarów handlowych, usług, jakie nabyliśmy w celu ich

przetworzenia, handlu, itp. Kwotę tę możemy odzyskać z Urzędu Skarbowego,

jeśli wykażemy różnicę pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym.

W 2020r. podatek VAT wynosi 5% dla owoców tropikalnych i cytrusowych, mięsa i podrobów jadalnych, produkcji mleczarskiej, warzyw, owoców i orzechów jadalnych.

Częstotliwość rozliczania podatku VAT

Rolnik, który zamierza sprzedawać nieprzetworzone produkty rolne ma możliwość

wyboru i składania deklaracji za okresy kwartalne (VAT – 7R) lub miesięczne

(VAT – 7).

W przypadku rozliczeń kwartalnych musimy to zrobić nie później niż do 25 dnia

miesiąca następującego po kwartale. W przypadku rozliczeń miesięcznych termin

ten to – 25 dzień następnego miesiąca. Po upływie 4 kwartałów możemy

przejść z rozliczania kwartalnego na miesięczny.

Terminy zwrotu podatku VAT

Istnieją dwa podstawowe terminy zwrotu 60 dniowy i 180 dniowy, które też na

wniosek podatnika mogą ulec skróceniu do odpowiednio 25 i 60 dni.

Czy warto przejść na VAT w rolnictwie?

Już sama możliwość odzyskania VAT zawartego w cenach oleju napędowego do

maszyn i urządzeń rolniczych, daje duże korzyści. Odliczenie energii elektrycznej,

wody czy też usług telekomunikacyjnych to dodatkowy zwrot z podatku.

Minusem jest to, iż rolnik z powrotem może powrócić do stanu rolnika ryczałtowego

(bez VAT-u) po upływie dopiero 3 lat.

Podsumowując, nawet w dobie kryzysu działalność gospodarstwa rolnego wymaga

ponoszenia szeregu kosztów związanych z jego utrzymaniem i właśnie

wtedy to opłaca się być rolnikiem na zasadach ogólnych nawet dla małych gospodarstw,

gdyż podatek naliczony od kosztów utrzymania gospodarstwa niejednokrotnie

przekracza podatek należny od sprzedaży produktów i płodów

rolnych.

Podana poniżej kalkulacja przy obecnie obowiązujących stawkach podatkowych,

przedstawia korzystne dla rolników rozwiązania, gdyż zawsze w przypadku ponoszonych

dużych kosztów związanych z prowadzoną produkcją – działalnością w tym inwestycyjną

mamy możliwość odzyskania odprowadzonego podatku VAT. Oczywiście

każde gospodarstwo i każda sytuacja jest inna.